(รีวิวหนังสือ) ยายฝากบอกว่าขอโทษ | My Grandmother Asked Me to Tell You She’s Sorry

เอลซ่าเป็นเด็กเจ็ดขวบที่ ไม่เก่งกาจอะไรในการเป็นเด็กเจ็ดขวบ

เธอทำหลายสิ่งที่เด็กเจ็ดขวบไม่ทำ การที่เธอต่างจากเด็กส่วนใหญ่ทำให้เธอเข้ากับใครไม่ได้ แต่ถึงอย่างนั้นเอลซ่าก็หาได้แคร์ไม่

“คนที่เจ๋งที่สุดต้องไม่เหมือนใคร” ยายเคยบอกไว้

และเอลซ่าบันทึกประโยคนี้ไว้ในหัวขณะเผชิญโลกดาร์คๆ ของเธอตามลำพัง

ยายของเอลซ่าเป็นหญิงชราอายุเจ็ดสิบเจ็ดที่ “ไม่เก่งกาจในการเป็นคนอายุเจ็ดสิบเจ็ด”เช่นกัน

ยายเคยเป็นหมอ ก่อนที่สังคมจะตัดสินว่ายายแก่เกินกว่าจะเป็นหมอได้อีกต่อไป

ยายสร้างความเดือดร้อนให้ทุกคนทุกครั้งที่มีโอกาส ปาอึใส่ตำรวจ สูบบุหรี่ในโรงพยาบาล และเรื่องห่ามๆ เกินเด็กที่เอลซ่าทำ ก็มียายเป็นหัวโจกทั้งนั้น

แต่ท่ามกลางความวุ่นวายที่เกิดขึ้น เอลซ่ารู้ว่ายายรักเธอยิ่งกว่าใคร

และในทางกลับกัน เอลซ่าก็นับว่ายายเป็นทุกสิ่งทุกอย่างในชีวิตที่เธอมีอยู่

“เด็กเจ็ดขวบทุกคนคู่ควรกับการมีซูเปอร์ฮีโร่เป็นของตัวเอง” และใครไม่เห็นด้วยก็น่าจะต้องไปเช็กสมองเสียหน่อย ครั้งหนึ่งยายเคยบอกไว้ และสำหรับเอลซ่า ยายคือ "ฮีโร่" คนนั้น

และนี่คือคำโปรยชวนอ่านของหนังสือเล่มนี้

…………..

“ยายฝากบอกว่าขอโทษ” (My Grandmother Asked Me to Tell You She’s Sorry)

นี่เป็นทั้งชื่อเรื่อง และข้อความที่ยายฝากให้เอลซ่าเป็นคนส่งให้กับเหล่าเพื่อนบ้านประหลาดๆ ในอพาร์ทเม้นเดียวกัน คนแล้ว คนเล่า หลังจากที่ยายลาโลกนี้ไป

สำหรับคนอื่น ยายคือตัวป่วน เข้าขั้นน่าเอือมระอา ยายเคยหนีออกจากโรงพยาบาลแล้วแอบพาเอลซ่าบุกเข้าสวนสัตว์กลางดึก เอาขี้ลิงไล่ปาตำรวจก็เคย และสร้างวีรกรรมอะไรต่อมิอะไรไว้อีกมากมาย แม้กระทั่งเรียกพ่อเลี้ยงที่แสนดีของเอลซ่าอย่างลับๆ ว่า “ไอ้ขี้แพ้”

ยายคอยอยู่ฝั่งตรงข้ามทุกคนที่เอลซ่าไม่ชอบ เอลซ่ารู้ดีว่า ที่ยายทำแบบนี้ ก็เพราะยายรักเอลซ่ามาก และเด็กวัย 7 ขวบที่เติบโตมาอย่างโดดเดี่ยว ก็ต้องการใครสักคนคอยอยู่ข้างๆ

ถึงแม้บางวีรกรรมของยาย เอลซ่าเอง ก็ยอมรับว่า “เข้าขั้นเลวร้าย” แต่มันก็ยากนะ ที่จะไม่รักใครก็ตามที่ยอมทำตัวแย่ๆ เพียงเพราะอยากอยู่ข้างเรา และยายคือคนคนนั้นของเอลซ่า

แต่แล้ว วันหนึ่งยายก็จากไป พร้อมกับคำขอร้องให้เอลซ่าสัญญาว่าจะไม่เกลียดยาย ถ้าหากรู้ว่ายายเคยเป็นอะไรมาก่อน

ใช่แล้ว...ตอนนี้เอลซ่าอาจยังไม่เกลียดยาย แต่ที่เธอห้ามไม่ได้ก็คือความโกรธ

เธอโกรธ โกรธที่ยายตาย และทิ้งเธอไว้ในโลกมืดดำคนเดียว

แถมยายยังทิ้งปริศนาชีวิตไว้เป็นจดหมายหลายฉบับ ในทุกฉบับมีแต่คำว่า “ขอโทษ” ยายฝากบอกทุกๆ คนผ่านจดหมายว่าขอโทษ โดยฝากให้เอลซ่าทำหน้าที่เป็นคนส่งจดหมาย

แต่ทำไมกลับไม่มีจดหมายถึงเอลซ่าเลย

………………

เอลซ่าเป็นเด็กวัย 7 ขวบที่เข้าสังคมไม่เก่งเลย ผู้ใหญ่หาว่าเอลซ่า “โตเกินไว” เพียงเพราะชอบพูดจาอะไรด้วยถ้อยคำที่ค้นเจอจากวิกิพีเดีย

เพื่อนๆ รุมแกล้งเอลซ่า เพียงเพราะว่าเอลซ่าชอบอะไรไม่เหมือนคนอื่น เอลซ่าชอบสไปเดอร์แมน แต่เพื่อนๆ บอกว่า เด็กผู้หญิงเป็นสไปเดอร์แมนไม่ได้ และเอลซ่าก็ถูกวิ่งไล่ตี บางทีถึงขั้นรุมสกรัม เพียงเพราะว่าเธอ "ชอบทำตัวแตกต่าง" ส่วนคุณครูก็คาดหวังให้เธอทำตัวกลมกลืน เพื่อจะได้ไม่ตกเป็นเป้าของเพื่อนๆ

แม้จะไม่เคยเข้าใจว่าตัวเองผิดอะไร เอลซ่าก็เลือกที่จะ “วิ่ง” เธอยอมวิ่งหนีพวกที่รุมแกล้งเธอในทุกๆ วัน ดีกว่ายอมที่จะแกล้งเป็นใครก็ไม่รู้ที่เธอไม่เคยเป็น

ยายเองก็แตกต่าง และยายเองก็ถูกคนรอบตัวโกรธบ่อยๆ เพราะยายแตกต่าง แม้แต่แม่ แม่โกรธยายเสมอ แม่เป็นขั้วตรงข้ามของยายในทุกเรื่อง

และนี่เอง ที่ทำให้เอลซ่ารักยาย เพราะคนแปลกๆ 2 คนมาอยู่ด้วยกัน ก็จะไม่มีใครต้องเหงา

ทุกครั้งหลังจากที่เอลซ่า เจอเรื่องแย่ๆ จากโรงเรียน ยายไม่ได้ปลอบ หรืออุ้มโอ๋อย่างที่ยายดีๆ คนอื่น ควรจะทำ แต่ยายจะพาเอลซ่าไปสร้างประสบการณ์สุดบ้าบิ่นชนิดโลกไม่ลืม เพื่อ กลบ ลบ วันร้ายๆ ที่พบเจอมา หรือไม่ก็พาเอลซ่าหลับตาเพื่อเดินทางไปดินแดนแห่งการเกือบตื่น ผ่านเรื่องเล่านิยายแห่งไมอามัสที่ยายแต่งขึ้นเอง และพูดคุยกันด้วยภาษาลับที่รู้กันเพียง 2 คน ที่ดินแดนแห่งนั้น เต็มไปด้วยคนแปลกประหลาดเหมือนเอลซ่า หรืออาจจะประหลาดมากกว่าเอลซ่าด้วยซำ้ แต่ท่ามกลางความแปลกประหลาด พวกเขาก็อยู่กันได้อย่างมีความสุข ในดินแดนแห่งนี้ มีทุกอย่าง มีนางเงือก มีเจ้าหญิง มีมังกร มีอัศวิน มีอสูรร้าย และทุกตัวก็ล้วนมีเรื่องเล่าของตนเอง ที่เชื่อมโยงกับเรื่องราวที่เอลซ่าได้พบเจอมาอย่างน่าประหลาด เอลซ่าไม่เคยรู้สึกเหมือนอยู่เพียงลำพังเลย เพราะในไมอามัส จะมียายไปไหนมาไหนด้วยเสมอ

แต่เมื่อยายจากไป ทิ้งเอลซ่าไว้ในสภาวะเสียศูนย์ ฮีโร่เพียงคนเดียวในชีวิตที่มี จากไปอยู่ในดินแดนอื่นอย่างถาวร เหลือไว้เพียงปริศนาเป็นคำ “ขอโทษ” ที่ฝากให้เอลซ่าส่งต่อให้กับ คนแปลกหน้าที่เอลซ่ารู้จักเพียงเผินๆ และเคยเจอกันเป็นครั้งคราวในอพาร์ทเม้น ไม่เว้นแม้แต่อสุรกายร่างยักษ์ที่น่าหวาดกลัวในห้องชั้นล่างก็ยังได้รับจดหมายจากยาย พวกเขาเป็นใคร ทำไมยายต้องขอโทษ

โดยเฉพาะ “แม่” ทำไมยายต้องเขียนจดหมายเสียยืดยาวเพื่อขอโทษแม่

และที่สำคัญที่สุด “ยายเคยเป็นใครมาก่อนกันแน่?” และทำไมยายต้องให้เอลซ่าสัญญาว่า จะไม่โกรธถ้ารู้ว่าในอดีตยายเคยเป็นใคร ทำไมกันนะ

และนี่คือเรื่องราวการผจญภัยที่ไม่ไกลไปกว่าละแวกบ้าน ของเด็กหญิงวัย 7 เกือบจะ 8 ขวบที่ชื่อเอลซ่า

แม้จะทำภารกิจผ่านการเดินเท้าเพียงครั้งละไม่กี่ก้าว (หรือโดดเรียนบ้างนิดๆหน่อยๆ) เพื่อไปส่งจดหมายแทนยายผู้ล่วงลับ แต่การเดินทางเพื่อเติบโต “ภายใน” กลับยิ่งใหญ่เกินจะวัดเป็นระยะทางได้

หนังสือวรรณกรรมเล่มนี้ เหมาะกับใครก็ตาม

ที่เป็น หรือกำลังจะเป็น ปู่ ย่า ตา ยาย เป็นพ่อ เป็นแม่ เป็นลูก เป็นหลาน

ใครก็ตามที่มีรายการคำขอโทษยาวเป็นหางว่าว

ใครก็ตามที่กำลังตามหา ฮีโร่เป็นของตนเอง

หรือใครก็ตามที่เคยเป็น กำลังเป็น ฮีโร่ของใครสักคน

ใครก็ตามที่มักถูกตัดสินว่าแปลก ว่าแตกต่าง เพียงเพราะเลือกจะเป็นตัวของตัวเอง

หนังสือเล่มนี้ ไม่ต้องใช้พลังวิเศษอะไรในการอ่าน ไม่ต้องการจินตนาการที่ล้ำเลิศ ไม่ต้องการการตัดสิน ขอแค่อ่านอย่างเปิดใจ และปล่อยให้ตัวหนังสือ และจดหมายของยายทำหน้าที่ของมัน เหมือนอย่างที่เด็ก 7 ขวบอย่างเอลซ่ากำลังพยายามอยู่

ในขณะที่เอลซ่ามียายเป็นฮีโร่

เอลซ่าก็กำลังเรียนรู้ที่จะเป็นฮีโร่เหมือนกัน ไม่ใช่ฮีโร่ในแบบของยาย

แต่เป็นฮีโร่ในแบบฉบับของเอลซ่าเอง

มีความเป็นยายนิดๆ เป็นแม่หน่อยๆ เป็นพ่อเล็กน้อย อ้อ แล้วก็ผสมด้วยมิกเซอร์อย่างแฮรี่ พอตเตอร์ และวิกิพีเดียร์

เพราะฮีโร่ที่ดี บางทีก็ไม่ต้องมีพลังวิเศษอะไร ขอแค่มีความเข้าอกเข้าใจ

และยอมรับในความแตกต่าง เท่านั้นก็พอ

ยายฝากบอกว่าขอโทษ

แต่ในฐานะผู้อ่านอยากบอกว่า ขอบคุณ ขอบคุณที่เขียนหนังสือดีๆ เล่มนี้ขึ้นมา

ผู้เขียน : Fredrik Backman

ผู้แปล : ปราชญ์ อัสนี

สำนักพิมพ์ : Marry Go Round Publishing

ราคาปก : 320 บาท

______________________________________________________________

รีวิวหนังสือ / Book Review / หนังสือจิตวิทยา / วรรณกรรมแปล / สำนักพิมพ์แมรี่โกราวด์ / ยายฝากบอกว่าขอโทษ